İnsan gelişimi, döllenmeden başlayarak yaşamın sonuna dek devam eden bir süreçtir. Gelişim dönemindeki yaşlar genel olarak;
- Bebeklik Dönemi (0-2 Yaş),
- İlk Çocukluk (Oyun) Dönemi (3-6 Yaş),
- İkinci Çocukluk (İlkokul) Dönemi (7-11 Yaş),
- Ergenlik Dönemi (12- 18 Yaş).
İlk Çocukluk (Oyun) Dönemi (3-6 Yaş)
Okul öncesi yıllarını içine alan ilk çocukluk dönemi, çocuğun aktif olarak çevresine yöneldiği, uyarıcılar ile dolu dış dünyayı keşfetmeye çalıştığı, insan yaşamının en temel becerilerinin kazanıldığı bir dönemdir.
İkinci Çocukluk (İlkokul) Dönemi (7-11 Yaş)
Çocuğun aile ortamından çıkıp dış dünya ile daha iç içe olduğu dönemdir. Bu dönemin başlangıcı ilkokula yeni başlama, son yılları ise çocuğun ergenlik dönemine girmeye başlaması açısından son derece önemlidir. Çocukta bu dönemde;
- Mantıklı Düşünme Başlar,
- Ben Merkezcilik Azalır,
- Yaşıtları Önem Kazanır,
- Bellek ve Dil becerileri Artar,
- Bilişsel Becerileri Artar,
- Fiziksel Gelişme Durağanlaşmıştır,
- Güç ve Sportif Becerileri Artar.
Ergenlik Dönemi (12-18 Yaş)
Ergenlik dönemi, çocukluktan yetişkinliğe geçişi simgeleyen, fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal alanlarda pek çok değişimin ve gelişimin yaşandığı, zaman zaman hem ebeveyn hem de ergen için zorlayıcı olabilen bir dönemdir.
Bu dönemin genel gelişim özellikleri şu şekildedir;
- Kızlarda erkeklerden daha erken fiziksel gelişim görülür.
- Bedensel özelliklerini kabul etmekte zorlanır, kendinden hoşnut olmazlar.
- Kendini yaşıtları ile kıyaslama yaparlar.
- Yaşadığı değişim ve kaygıların sadece kendilerine özgü olduğunu düşünürler.
- Dış dünyaya olan ilgileri çoğalır.
- Bağımsızlık istekleri artar.
- Karşı cinse olan ilgileri artar.
- Zaman zaman anne ve babaya karşı kaba bir dille tepki gösterirler.
- Anne ve babanın özgürlüklerine karışmalarından şikâyetçi olurlar.
- Ebeveynlerle çatışmalarda artma görünür.
- Yaşıtları ile ilişkileri güçlenir.
- Arkadaşlarının seçtiği ilgi alanlarını ve giysileri taklit ederler ve benimserler.
- Karşı cinse hoş görünme arzusunda artış olur.
- Sık sık değişen arkadaşlık ilişkileri ve arkadaş grupları vardır.
- Karamsarlık duyguları artar.
- Anne ve babanın mükemmel ve hatasız olmadıklarını fark ederler.
- Ruhsal yaşantılarını sorgularlar.
- Kendine güven duyguları gelişir.
- Stresliyken yaşına uygun olmayan, çocuksu davranışlar sergilerler.
- Kendi kararlarını kendi verme isteği ortaya çıkar.
- Kendine ait değer yargıları oluşur.
- Geleceğe yönelik planlar yaparlar.
- Sigara, alkol v.s gibi maddeleri merak ederler ve denerler.
- Dağınıklık, dikkatsizlik, sözünü tutmama görülür.
- Ev içi kurallara tepki gösterirler.
- Tekrarlanan öfke patlamaları görülür.
- Canları çabuk sıkılır ve kendilerini oyalamakta beceriksizdirler.
- Sosyal yaşantısı zayıf olan ergenler, kendilerini oyalamakta zorlanırlar.
- Sabırsızdırlar, geleceğe ait planların bir an önce gerçekleşmesini isterler.
- Planların hemen ve şimdi olmamasından dolayı hayal kırıklığı ve öfke hissederler.
Çocuk ve ergen danışmanlığı bu süreçlerin sağlıklı geçmesine, zorluklar yaşayan çocuklara ve ailelerine destek için önemli bir rol oynar.
Çocukluk ve ergenlik döneminde yaşanan sosyal çatışmalar, öğrenme güçlükleri, iletişim sorunları, ebeveyn çatışmaları, ergenliğe geçiş sıkıntıları erken dönemde uzman desteği alınırsa verimli sonuçlar elde edilebilir. Çocuk ve Ergen danışmanlığında ilk değerlendirme aşamasında nasıl bir psikoterapi uygulanacağı, terapist tarafından belirlenir. Çocuk danışmanlığında terapist uygulanacak tedavi yöntemini belirlerken çocuğun hikayesi dinlenir, aile bireyleri ile birlikte bir değerlendirmeye alınır, ön bilgiler toplandıktan sonra (mevcut problemler, gelişim seviyesi vb.) çocuğa en uygun psikoterapi yöntemi belirlenir.
Çocuklarda ortaya çıkan davranış problemleri ve olumsuz duygu durumları, uyum problemleri, tırnak yeme, alt ıslatma vb pek çok problem çocuğun yolunda gitmeyen yaşantısını dışa vurma ve yetişkinlerden istediği yardım çağrısıdır. Bir sorun için gerekli adım atılmadığında başka sorunlarında tetikleyicisi olabilir. Çocuk ve ergenlerin yaşayabileceği başlıca problemler;
- Akran Çatışması,
- Gelişim Problemleri (Öğrenme Bozukluğu, Konuşma ve Tuvalet Becerisi),
- Yeme Bozuklukları,
- Aile Fertlerini Kaybetme,
- Hiperaktivite,
- Sınav Kaygısı,
- Kardeş Kıskançlığı,
- Kardeşe Hazırlık, Kardeş İlişkileri,
- Sosyalleşme Sorunları,
- Çekingenlik / İçe Kapanıklık,
- Dikkat Eksikliği,
- Uyku Problemleri,
- Ebeveyn Çatışmaları,
- Madde Bağımlılığı,
- Eğitim Başarısızlığı,
- Okula Adapte Olamama,
- Dışa Vurum- Altına İşeme Gibi Davranışlar,
- Kişilik bozuklukları vb gibi.
Bu terapinin amacı çocuk ve ergenin geçirdiği bu zorlu dönemde ona yardımcı olmaya çalışmaktır.